حجاب های ظلمانی و نورانی در متون عرفان اسلامی

حجاب های ظلمانی و نورانی در متون عرفان اسلامی حسین مازوجی مبحث حجاب در علم عرفان عملی، جایگاه و اهمیت بالایی دارد، چرا که مستقیماً با سلوک سالکان در ارتباط است، حجاب‌های سلوکی، موانع درونی آدمی‌اند که او را در هر مرتبه از قرب به حق و صعودش به مراتب بالا در محرومیّت قرار می‌دهند. این حجاب‌ها به دو نوع ظلمانی و نورانی تقسیم می‌شوند که حجاب‌های ظلمانی، وجه نفسانی داشته و تماماً مشوب به عصیان آدمی‌اند (مانند حجاب نفس، جهل، کفر و شرک و...) امّا حجاب‌های نورانی، وجه روحانی و قلبی داشته و کمالاتی به شمار می‌روند که سالکان را به خود شیفته می‌کنند و ایشان را از سیر در مراتب بالاتر در قوس صعود، در حرمان قرار می‌دهند (مانند حجاب علم، ذکر، عبادت، مکاشفه و...). عواملی نیز موجب گذشتن سالک از حجاب‌ها شده و در نهایت او را به قرب الهی می‌رساند که از آن‌ها می‌توان به معرفت و محبت الهی، مجاهده و ریاضت، ذکر قلبی و زبانی و... اشاره کرد.